Piecza zastępcza // Rodzinna piecza zastępcza

Procedura kwalifikowania kandydatów

na rodziny zastępcze i prowadzących rodzinne domy dziecka

zgodnie z ustawą o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Zgodnie z art. 42 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:

– dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej,
– nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona,
– wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego,
– nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych,
– są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone:

zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
opinią o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka wystawioną przez psychologa, który posiada co najmniej wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz 2-letnie doświadczenie w poradnictwie rodzinnym,

– przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
– zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb, w tym:

rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo.

W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
Kandydat na opiekuna zastępczego po uzyskaniu pozytywnej opinii bierze udział w szkoleniu:

– zgodnie z art. 44 ust. 5 w/w ustawy – w przypadku spokrewnionej rodziny zastępczej,
– zgodnie z art. 44 ust. 1w/w ustawy – w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, zawodowej lub prowadzącego rodzinny dom dziecka.

W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, zawodowej lub prowadzącego rodzinny dom dziecka po uzyskaniu pozytywnej opinii i przebytym szkoleniu niezbędne jest uzyskanie kwalifikacji do pełnienia w/w funkcji rodziny zastępczej.

Rodzinna forma pieczy zastępczej – to przejściowa forma opieki nad dzieckiem, które zostało czasowo lub całkowicie jej pozbawione. Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

rodziny zastępcze spokrewnione – tworzą je osoby będące dziadkami lub rodzeństwem dziecka,
niezawodowe – tworzą je osoby spokrewnione z dzieckiem (oprócz w/w wymienionych) lub osoby obce,
zawodowe, w tym pełniące funkcję pogotowia rodzinnego i rodziny zawodowe specjalistyczne – tworzą je osoby obce dla dziecka,
rodzinny dom dziecka – tworzą je osoby obce dla dziecka.

Rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności:

traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej,
zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych,
zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych,
zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań,
zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne,
zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka,
umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sad postanowi inaczej.

Rodzinie zastępczej i prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje comiesięczne świadczenie pieniężne na pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego dziecka, w wysokości odpowiedniej do sprawowanej formy opieki tj.:

Świadczenia obligatoryjne:

694 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w spokrewnionej rodzinie zastępczej,
1052 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej niezawodowej, zawodowej lub rodzinnym domu dziecka.
Każda rodzina opiekująca się dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności otrzymuje dodatkowo dodatek nie niższy niż 211 zł miesięcznie.
Każda rodzina otrzymuje również dodatek wychowawczy na dziecko do ukończenia 18 roku życia w wysokości 500 zł miesięcznie.
Rodzina zastępcza zawodowa oraz prowadzący rodzinny dom dziecka otrzymują dodatkowo comiesięczne wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji.

Ponadto rodzinie zastępczej lub prowadzącemu rodzinny dom dziecka starosta może przyznać:

Świadczenia fakultatywne:

Dofinansowanie do wypoczynku dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej.
Świadczenie na pokrycie kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego do rodzinnej pieczy zastępczej dziecka.
Świadczenie na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki oraz innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów rodzinom zastępczymi osobom prowadzącym rodzinny dom dziecka.
Środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego – dla rodzin zastępczych niezawodowych i zawodowych.
Świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzaniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego – raz do roku dla rodzin zastępczych zawodowych.

KODEKS ETYCZNY RODZIN ZASTĘPCZYCH

Podstawowe standardy etyczne

Rodzina zastępcza godzi codzienne obowiązki wobec własnej rodziny z troską o zaspokojenie potrzeb dziecka przyjętego pod opiekę.
Rodzina zastępcza stwarza przyjętemu dziecku odpowiednie warunki do życia i w sposób odpowiedzialny wypełnia podjęte zobowiązania.
Rodzina zastępcza pomaga dziecku w uzyskaniu należnych świadczeń, a jeśli zajdzie potrzeba, również w uzyskaniu specjalistycznej pomocy.
Rodzina zastępcza wypełniająca zasady zawarte w niniejszym Kodeksie zasługuje na przychylną ocenę.

Zasady sprawowania opieki

Rodzina zastępcza jest moralnie zobowiązana do ochrony integralności i funkcjonalności swojej powiększonej o nową osobę rodziny. Z tego względu:

Rodzina zastępcza powinna przed przyjęciem dziecka zdać sobie sprawę z materialnych i osobistych konsekwencji, jakie ponosić będzie w związku z podjęciem się nowej funkcji.
Rodzina zastępcza wypowiada się w kwestii wieku, płci i liczby dzieci, jakie może bez trudności przyjąć, jak również podaje okres, w którym może sprawować swoją funkcję i oczekuje od zleceniodawcy respektowania jej stanowiska.
Przed zawarciem odpowiednich umów rodzina zastępcza powinna zapoznać się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi dziecka, jego właściwości rozwojowych i sytuacji społecznej.
Aby w pełni odpowiedzialnie zadecydować o podjęciu funkcji rodziny zastępczej kandydaci powinni uzyskać niezbędną wiedzę oraz umiejętności praktyczne z różnych dziedzin opieki nad dziećmi. Winni oni również uwzględnić opinie na temat utworzenia rodziny zastępczej wyrażone przez ich własne dzieci, krewnych i sąsiadów.

Standardy etyczne w wychowywaniu dzieci

Rodzina zastępcza akceptuje dziecko przyjmowane pod opiekę takim, jakie jest. Zasada ta odnosi się zarówno do przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, jak też pozytywnych i negatywnych stron dziecka.
Rodzina zastępcza umożliwia dziecku uzyskanie informacji o jego pochodzeniu oraz utrzymywanie kontaktów z rodziną naturalną, jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka i zostało ustalone z pracownikiem socjalnym.
Rodzina zastępcza, uwzględniając wiek i możliwości dziecka, stara się zapewnić atmosferę sprzyjającą jego rozwojowi.
Rodzina zastępcza czyni wszystko co możliwe dla wzmocnienia tożsamości, poczucia własnej wartości i wiary we własne możliwości dziecka, zapewnienia mu fizycznego, intelektualnego i duchowego rozwoju oraz pozytywnej integracji ze społeczeństwem.
W rodzinie zastępczej wzajemne stosunki między rodzicami, ich własnymi dziećmi i dzieckiem przyjętym pod opiekę oparte są na akceptacji, zrozumieniu i tolerancji.
W rodzinie zastępczej niedopuszczalne jest stosowanie kar fizycznych czy też emocjonalne odrzucenie dziecka.
Rodzina zastępcza nie opuszcza przyjętego pod opiekę dziecka nawet wtedy, gdy swoim zachowaniem naruszy ono społeczne oczekiwania lub normy prawne. W takich sytuacjach rodzina zastępcza pozostaje przy dziecku tak długo, jak jest to możliwe.

Standardy etyczne przygotowania rodzin zastępczych

Do właściwego pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezbędna jest specjalistyczna wiedza i odpowiednie przygotowanie, zwłaszcza w zakresie opieki i resocjalizacji. Osoby sprawujące funkcje rodziny zastępczej są zobowiązane do stałego pogłębiania wiedzy, a umożliwienie im tego należy do obowiązków zleceniodawcy.
Rodzina zastępcza informuje zleceniodawcę o problemach wychowawczych i edukacyjnych sprawianych przez przyjęte pod opiekę dziecko. Rodzina zastępcza ma prawo do zaproponowania własnych rozwiązań takich problemów.
Rodzina zastępcza ma prawo do korzystania z pomocy wykwalifikowanych specjalistów, oczekując od nich uwzględnienia i poszanowania specyfiki rodziny zastępczej oraz ochrony jej prywatności.

Zobowiązanie do współpracy

Rodzina zastępcza szanuje i wspiera rodzinę naturalną dziecka oraz współpracuje z nią, jeżeli jest to zgodne z dobrem dziecka.

Inne standardy etyczne

Rodzina zastępcza stara się w jak najlepszy sposób godzić obowiązki wynikające z podjęcia się swojej funkcji, z osobistymi celami.
Rodzina zastępcza powinna wystrzegać się działań, które pozostawałyby w sprzeczności z pełniona rolą.